Bugün 17 Mayıs. Diğer bir deyişle Uluslararası Homofobi ve Transfobi Karşıtlığı Günü. Eksiksiz olma iddiasından uzak, LGBT toplumu üzerine kurmaca dışı 25 kitaptan oluşan bir liste hazırladık.
![]()
Choire Sicha’nın mükemmel kitabı Very Recent History geçen yılın ortalarında yayımlandı. Kitap, son on yılın mali krizinin ortasında New York’ta ayakta kalmaya çalışan bir grup genç gayin hikâyesini anlatıyor. “Gay” sözcüğünün bile hiçbir şekilde geçmediği Very Recent History, çok özel ve genellikle yeterince temsil edilmeyen bir camiaya pencere açmaya çalışan, uzun geçmişe sahip bir geleneğin parçası. Bizim hazırladığımız liste de LGBT toplumu üzerine diğer kurmaca dışı kitaplardan bazılarını içeriyor. 25 kitaplık listemiz, eksiksiz ya da nihai olma iddiasında olmasa da az bilinen bir alan hakkında daha geniş bilgi edinmek isteyenlere yardımcı olabilecek nitelikte.
The Gay Metropolis: The Landmark History of Gay Life in America, Charles Kaiser
Kaiser’ın gaylerin Amerika’nın kentsel alanlarını—özellikle New York City—nasıl etkilediğine ilişkin tarihsel bakışı, sessiz kabul görme dönemleri, çalkantılı Stonewall yılları, meşruiyet kazanma yılları ‘70’ler ve AIDS krizinin belirlediği 80’ler gibi dönemlerin yer aldığı 56 yıllık bir süreci kapsıyor.
The Velvet Rage: Overcoming the Pain of Growing Up in a Straight Man’s World, Alan Downs
Psikolog Alan Downs, eşcinsellik konusunda giderek artan sosyal kabule karşın gay toplumunda varlığını hala koruyan derin sorunlara—madde kullanımı, depresyon, seks bağımlılığı ve utanç—bir bakış atıyor. Velvet Rage, marjinal kimlikten filizlenen öfkeyi bir bağlam içinde inceleyen önemli bir kişisel gelişim kitabı.
Before Night Falls, Reinaldo Arenas
Uluslararası üne sahip şair bu kitapta Castro rejimiyle mücadele içinde geçen yetişkinliğinden cinsel tercihi nedeniyle mahkumiyetine ve Küba’dan kaçışından New York’ta ölüm döşeğinde olduğu günlere kadar hayat hikâyesinin ayrıntılarını paylaşıyor. “Before Night Falls” kişisel ve siyasal olanı buluşturan güçlü bir hatırat.
Beyond Shame: Reclaiming the Abandoned History of Radical Gay Sexuality, Patrick Moore
Moore’un, ‘70’lerin AIDS krizi mirasının yarattığı kalıcı utancı reddetme girişimlerinin ortaya çıkardığı uç cinsel pratikler üzerine kışkırtıcı yorumu. Moore bir kuşağın söz konusu hastalığa karşı yenilgisinin genç gayler arasında cinsel farkındalık ve özsaygı eksikliğiyle sonuçlandığını ileri sürüyor.
A Queer History of the United States, Michael Bronski
Bronski’nin kapsamlı metni ABD’nin köklerinin ta başlangıcından itibaren—Kolomb’un 1492’de Amerika’la çıkışından bugüne—heteroseksüelliğin güncesini tutuyor.
Lost Prophet: The Life and Times of Bayard Rustin, John D’Emilio
Bayard Rush, Martin Luther King, Jr.’a şiddetsiz protestonun ilkelerini öğretmekten sorumluydu, buna karşın insan hakları hareketinin ortasında açık gay bir erkek olarak konumu onun çaba ve eylemlerinin önüne geçti.
The Gentrification of the Mind: Witness to a Lost Generation, Sarah Schulman
Schulman’ın AIDS’li yıllara ilişkin hatıratı, Manhattan merkezinde yaşayan canlı sanatçılar ve aktivistler camiasına hüzünlü bir bakış ve New York’un East Village ve Lower East Side semtlerinin ‘80’lerin sonu ve ‘90’ların sonundaki “mutenalaştırma” öncesi halinin özlemini çekenlerin mutlaka okuması gereken bir kitap.
Close to the Knives: A Memoir of Disintegration, David Wojnarowicz
Daha çok “Fire in My Belly” adlı filmiyle tanınan provokatif sanatçı bu denemeler seçkisinde bir kuşağın seks, umut, yaftalanma ve krize ilişkin deneyimlerine önemli ve kişisel gözleme dayalı bir bakış getiriyor .
And the Band Played On: Politics, People, and the AIDS Epidemic, Randy Shilts
Shilts’in AIDS salgını üzerine kalıcı ve tartışma yaratan kitabı virüsün yayılışının kökenlerini ifşa ettiği gibi tıp dünyası ve hükümetlerin krizle ilgili bilgisizliğinin yarattığı sonuçları da inceliyor.
Beyond Paradise: The Life of Ramon Novarro, André Soares
Bu biyografi, ölümü Hollywood’un ilk günlerinin en sarsıcı skandallarından birine neden olan Latin Amerikalı film yıldızının hikâyesini anlatıyor. İki erkek fahişe tarafından öldürülmesi, tipik “Latin Aşık” karakterleri canlandıran Roman Navarro’nun imajını kalıcı olarak lekelemişti.
Eminent Outlaws: The Gay Writers Who Changed America, Christopher Bram
Savaş sonrası Amerikan edebiyatı Truman Capote, James Baldwin, Tennessee Williams ve Allen Ginsberg gibi önemli yazarların katkılarıyla şekillenmişti, Bram’in kitabı ise bu isimlerin aralarında Tony Kushner, Edmund White ve Armistead Maupin’in de bulunduğu sonraki bir yazarlar kuşağının yanı sıra Amerikalıların kültürel kimliğini de nasıl biçimlendirdiğini ayrıntılandırıyor.
Covering: The Hidden Assault on Our Civil Rights, Kenji Yoshino
Yoshino, Asyalı-Amerikalı bir gay kimliğiyle kısmen manifesto, kısmense hatırat niteliği taşıyan kitabında toplumun çeşitliliğe verdiği sözde değere karşın hakim kültürel normlardan hala vazgeçmediğine dikkat çekiyor. Kitap kimlik politikalarının çok yönlülüğünü öne çıkarırken asimilasyon kavramına yükleniyor.
Sister Outsider, Audre Lorde
Etkileyici ve dobra insan hakları aktivisti Audre Lorde’nin bu nutuk ve denemeler seçkisi ırkçılık, cinsiyetçilik ve homofobi gibi konulara değiniyor.
Dreadful: The Short Life and Gay Times of John Horne Burns, David Margolick
Margolick’in biyografisinin odağında yer alan John Horne Burns, “The Gallery” adlı romanında ordudaki gay yaşamını tasvir eden ilk roman yazarı.
Tango: My Childhood, Backward and in High Heels, Justin Vivian Bond
Performans ve kayıt sanatçısı Justin Vivian Bond, Maryland’in kırsal bölgelerinde büyümek ve cinsiyet normlarıyla yüzleşmek üzerine dokunaklı ve yoğun bir hatırat ortaya koyarken çocukluğunda yaşadığı ve duygusal olarak istismara uğradığı uzun süreli cinsel ilişkisini de ayrıntılarıyla anlatıyor.
“Cenaze Evi Şenlik Evi” (Fun Home), Alison Bechdel
Alison Bechdel’in enfes ve yürek burkan çizgi hatıratı, sanatçının hem kendi cinselliğiyle hem de soğuk, mesafeli babasının bir gay olarak gizli bir hayat sürdürdüğü gerçeğiyle boğuştuğu yıllara odaklanıyor.
Ceremonies, Essex Hemphill
Hemphill’ın şiir ve yorum seçkisi her iki kimliğin de reddedildiği bir toplumda Afrikalı Amerikalı bir gay erkek olma deneyimini ele alıyor.
Queer and Loathing: Rants and Raves of a Raging AIDS Clone, David B. Feinberg
Bu denemeler seçkisi AIDS’le yaşama deneyimini anlatıyor. Kitap, cesur ve hararetli tartışmaya gelmeyen tabu niteliğinde bir konu üzerine güçlü, acı verici ve zaman zaman mizahi bir yorum.
Gender Outlaw: On Men, Women, and the Rest of Us, Kate Bornstein
Efsanevi transgender aktivist ve yazar Kate Bornstein, cinsiyet ve kültür normlarına meydan okuma üzerine bu modern klasikte heteroseksüel bir erkek kimliğinden lezbiyen bir kadın kimliğine geçişini hikâye ediyor.
The Naked Civil Servant, Quentin Crisp
Frapanlığıyla ünlü Quentin Crisp, bu mizahi ve gözüpek hatıratta 1920’ler ve 1930’ların Londrası gibi kabul görmenin zor olduğu bir zaman ve yerde yaşamanın deneyimlerini paylaşıyor.
Secret Historian: The Life and Times of Samuel Steward, Professor, Tattoo Artist, and Sexual Renegade, Justin Spring
Gertrude Stein, Alice B. Toklas ve Thornton Wilder’ın çağdaşı Samuel Steward, bir dizi güncede ayrıntılarıyla anlattığı olağanüstü gizli bir seksüel hayat yaşadı. Biyografi yazarı Justin Spring, daha sonra Şikago’nun Güney Yakası’nın namlı dövme sanatçısı Phil Sparrow kimliğine bürünecek olan Steward’ın metinlerini ve özel hayatı üzerindeki sır perdesini aralıyor.
Gay New York: Gender, Urban Culture, and the Making of the Gay Male World, 1890-1940, George Chauncy
Chauncy’nin New York’ta Stonewall isyanlarından onlarca yıl önceki gay yaşamıyla ilgili tarih çalışması eşcinselliğin 1960’lara kadar gözlerden uzak yaşandığı inancına karşı duran şaşırtıcı bir metin.
Real Man Adventures, T Cooper
Transgender roman yazarı T Cooper’ın denemeler, röportajlar ve cinsiyet değiştirme, erkeksilik ve Amerika’daki kimlik politikaları üzerine düşünceleri içeren seçkisi okunmaya değer bir metin olmasının yanı sıra aşırı derecede az temsil edilen, genellikle sessiz bir toplumu anlamak için önemli bir başvuru kaynağı da.
The Trouble with Normal: Sex, Politics, and the Ethics of Queer Life, Michael Warner
Michael Warner’ın tartışma yaratan tezi evlilikte eşitlik arayışının aslında LGBT haklarıyla ilgili hedeflere zarar verdiğini iddia ediyor. Warner’ın LGBT politikaları üzerine bu provokatif yorumu, genellikle homojen bir grup olarak tanımlanan bir toplum içindeki çeşitli seslere dikkat çeken sağlam ve önemli bir metin.
Borderlands / La Frontera: The New Mestiza, Gloria Anzaldua
Meksika kökenli Amerikalı lezbiyen aktivist Gloria Anzaldua çokyüzlü bir kimliğin perspektifinden yazıyor. Deneysel, sınıflandırılamaz nitelikteki “Borderland” yalnızca fiziki sınırlara değil var oluşumuzu biçimlendiren duygusal mekanlara ve kimliklere de odaklanan bir kimlik kavramına ulaşıyor.
(Flavorwire'den çeviren Tanju Günseren)
TYLER COATES
Radikal
The Gay Metropolis: The Landmark History of Gay Life in America, Charles Kaiser
Kaiser’ın gaylerin Amerika’nın kentsel alanlarını—özellikle New York City—nasıl etkilediğine ilişkin tarihsel bakışı, sessiz kabul görme dönemleri, çalkantılı Stonewall yılları, meşruiyet kazanma yılları ‘70’ler ve AIDS krizinin belirlediği 80’ler gibi dönemlerin yer aldığı 56 yıllık bir süreci kapsıyor.
The Velvet Rage: Overcoming the Pain of Growing Up in a Straight Man’s World, Alan Downs
Psikolog Alan Downs, eşcinsellik konusunda giderek artan sosyal kabule karşın gay toplumunda varlığını hala koruyan derin sorunlara—madde kullanımı, depresyon, seks bağımlılığı ve utanç—bir bakış atıyor. Velvet Rage, marjinal kimlikten filizlenen öfkeyi bir bağlam içinde inceleyen önemli bir kişisel gelişim kitabı.
Before Night Falls, Reinaldo Arenas
Uluslararası üne sahip şair bu kitapta Castro rejimiyle mücadele içinde geçen yetişkinliğinden cinsel tercihi nedeniyle mahkumiyetine ve Küba’dan kaçışından New York’ta ölüm döşeğinde olduğu günlere kadar hayat hikâyesinin ayrıntılarını paylaşıyor. “Before Night Falls” kişisel ve siyasal olanı buluşturan güçlü bir hatırat.
Beyond Shame: Reclaiming the Abandoned History of Radical Gay Sexuality, Patrick Moore
Moore’un, ‘70’lerin AIDS krizi mirasının yarattığı kalıcı utancı reddetme girişimlerinin ortaya çıkardığı uç cinsel pratikler üzerine kışkırtıcı yorumu. Moore bir kuşağın söz konusu hastalığa karşı yenilgisinin genç gayler arasında cinsel farkındalık ve özsaygı eksikliğiyle sonuçlandığını ileri sürüyor.
A Queer History of the United States, Michael Bronski
Bronski’nin kapsamlı metni ABD’nin köklerinin ta başlangıcından itibaren—Kolomb’un 1492’de Amerika’la çıkışından bugüne—heteroseksüelliğin güncesini tutuyor.
Lost Prophet: The Life and Times of Bayard Rustin, John D’Emilio
Bayard Rush, Martin Luther King, Jr.’a şiddetsiz protestonun ilkelerini öğretmekten sorumluydu, buna karşın insan hakları hareketinin ortasında açık gay bir erkek olarak konumu onun çaba ve eylemlerinin önüne geçti.
The Gentrification of the Mind: Witness to a Lost Generation, Sarah Schulman
Schulman’ın AIDS’li yıllara ilişkin hatıratı, Manhattan merkezinde yaşayan canlı sanatçılar ve aktivistler camiasına hüzünlü bir bakış ve New York’un East Village ve Lower East Side semtlerinin ‘80’lerin sonu ve ‘90’ların sonundaki “mutenalaştırma” öncesi halinin özlemini çekenlerin mutlaka okuması gereken bir kitap.
Close to the Knives: A Memoir of Disintegration, David Wojnarowicz
Daha çok “Fire in My Belly” adlı filmiyle tanınan provokatif sanatçı bu denemeler seçkisinde bir kuşağın seks, umut, yaftalanma ve krize ilişkin deneyimlerine önemli ve kişisel gözleme dayalı bir bakış getiriyor .
And the Band Played On: Politics, People, and the AIDS Epidemic, Randy Shilts
Shilts’in AIDS salgını üzerine kalıcı ve tartışma yaratan kitabı virüsün yayılışının kökenlerini ifşa ettiği gibi tıp dünyası ve hükümetlerin krizle ilgili bilgisizliğinin yarattığı sonuçları da inceliyor.
Beyond Paradise: The Life of Ramon Novarro, André Soares
Bu biyografi, ölümü Hollywood’un ilk günlerinin en sarsıcı skandallarından birine neden olan Latin Amerikalı film yıldızının hikâyesini anlatıyor. İki erkek fahişe tarafından öldürülmesi, tipik “Latin Aşık” karakterleri canlandıran Roman Navarro’nun imajını kalıcı olarak lekelemişti.
Eminent Outlaws: The Gay Writers Who Changed America, Christopher Bram
Savaş sonrası Amerikan edebiyatı Truman Capote, James Baldwin, Tennessee Williams ve Allen Ginsberg gibi önemli yazarların katkılarıyla şekillenmişti, Bram’in kitabı ise bu isimlerin aralarında Tony Kushner, Edmund White ve Armistead Maupin’in de bulunduğu sonraki bir yazarlar kuşağının yanı sıra Amerikalıların kültürel kimliğini de nasıl biçimlendirdiğini ayrıntılandırıyor.
Covering: The Hidden Assault on Our Civil Rights, Kenji Yoshino
Yoshino, Asyalı-Amerikalı bir gay kimliğiyle kısmen manifesto, kısmense hatırat niteliği taşıyan kitabında toplumun çeşitliliğe verdiği sözde değere karşın hakim kültürel normlardan hala vazgeçmediğine dikkat çekiyor. Kitap kimlik politikalarının çok yönlülüğünü öne çıkarırken asimilasyon kavramına yükleniyor.
Sister Outsider, Audre Lorde
Etkileyici ve dobra insan hakları aktivisti Audre Lorde’nin bu nutuk ve denemeler seçkisi ırkçılık, cinsiyetçilik ve homofobi gibi konulara değiniyor.
Dreadful: The Short Life and Gay Times of John Horne Burns, David Margolick
Margolick’in biyografisinin odağında yer alan John Horne Burns, “The Gallery” adlı romanında ordudaki gay yaşamını tasvir eden ilk roman yazarı.
Tango: My Childhood, Backward and in High Heels, Justin Vivian Bond
Performans ve kayıt sanatçısı Justin Vivian Bond, Maryland’in kırsal bölgelerinde büyümek ve cinsiyet normlarıyla yüzleşmek üzerine dokunaklı ve yoğun bir hatırat ortaya koyarken çocukluğunda yaşadığı ve duygusal olarak istismara uğradığı uzun süreli cinsel ilişkisini de ayrıntılarıyla anlatıyor.
“Cenaze Evi Şenlik Evi” (Fun Home), Alison Bechdel
Alison Bechdel’in enfes ve yürek burkan çizgi hatıratı, sanatçının hem kendi cinselliğiyle hem de soğuk, mesafeli babasının bir gay olarak gizli bir hayat sürdürdüğü gerçeğiyle boğuştuğu yıllara odaklanıyor.
Ceremonies, Essex Hemphill
Hemphill’ın şiir ve yorum seçkisi her iki kimliğin de reddedildiği bir toplumda Afrikalı Amerikalı bir gay erkek olma deneyimini ele alıyor.
Queer and Loathing: Rants and Raves of a Raging AIDS Clone, David B. Feinberg
Bu denemeler seçkisi AIDS’le yaşama deneyimini anlatıyor. Kitap, cesur ve hararetli tartışmaya gelmeyen tabu niteliğinde bir konu üzerine güçlü, acı verici ve zaman zaman mizahi bir yorum.
Gender Outlaw: On Men, Women, and the Rest of Us, Kate Bornstein
Efsanevi transgender aktivist ve yazar Kate Bornstein, cinsiyet ve kültür normlarına meydan okuma üzerine bu modern klasikte heteroseksüel bir erkek kimliğinden lezbiyen bir kadın kimliğine geçişini hikâye ediyor.
The Naked Civil Servant, Quentin Crisp
Frapanlığıyla ünlü Quentin Crisp, bu mizahi ve gözüpek hatıratta 1920’ler ve 1930’ların Londrası gibi kabul görmenin zor olduğu bir zaman ve yerde yaşamanın deneyimlerini paylaşıyor.
Secret Historian: The Life and Times of Samuel Steward, Professor, Tattoo Artist, and Sexual Renegade, Justin Spring
Gertrude Stein, Alice B. Toklas ve Thornton Wilder’ın çağdaşı Samuel Steward, bir dizi güncede ayrıntılarıyla anlattığı olağanüstü gizli bir seksüel hayat yaşadı. Biyografi yazarı Justin Spring, daha sonra Şikago’nun Güney Yakası’nın namlı dövme sanatçısı Phil Sparrow kimliğine bürünecek olan Steward’ın metinlerini ve özel hayatı üzerindeki sır perdesini aralıyor.
Gay New York: Gender, Urban Culture, and the Making of the Gay Male World, 1890-1940, George Chauncy
Chauncy’nin New York’ta Stonewall isyanlarından onlarca yıl önceki gay yaşamıyla ilgili tarih çalışması eşcinselliğin 1960’lara kadar gözlerden uzak yaşandığı inancına karşı duran şaşırtıcı bir metin.
Real Man Adventures, T Cooper
Transgender roman yazarı T Cooper’ın denemeler, röportajlar ve cinsiyet değiştirme, erkeksilik ve Amerika’daki kimlik politikaları üzerine düşünceleri içeren seçkisi okunmaya değer bir metin olmasının yanı sıra aşırı derecede az temsil edilen, genellikle sessiz bir toplumu anlamak için önemli bir başvuru kaynağı da.
The Trouble with Normal: Sex, Politics, and the Ethics of Queer Life, Michael Warner
Michael Warner’ın tartışma yaratan tezi evlilikte eşitlik arayışının aslında LGBT haklarıyla ilgili hedeflere zarar verdiğini iddia ediyor. Warner’ın LGBT politikaları üzerine bu provokatif yorumu, genellikle homojen bir grup olarak tanımlanan bir toplum içindeki çeşitli seslere dikkat çeken sağlam ve önemli bir metin.
Borderlands / La Frontera: The New Mestiza, Gloria Anzaldua
Meksika kökenli Amerikalı lezbiyen aktivist Gloria Anzaldua çokyüzlü bir kimliğin perspektifinden yazıyor. Deneysel, sınıflandırılamaz nitelikteki “Borderland” yalnızca fiziki sınırlara değil var oluşumuzu biçimlendiren duygusal mekanlara ve kimliklere de odaklanan bir kimlik kavramına ulaşıyor.
(Flavorwire'den çeviren Tanju Günseren)
TYLER COATES
Radikal