Türkiye’de çoğu cinayetle ve intiharla sonuçlanan transfobik ‘saldırılar’ baskılar günden güne artıyor. Biri saldırı ve tehditlere maruz kaldığı için cinayete kurban gidiyorsa, bir diğeri yaşam alanı daraltıldığı, engellendiği için intihar ediyor.
Bir toplumun kabullenemediği, yok saydığı ama giderek büyüyen bir sorunu medyanın görmemesi mümkün mü? ‘Gördük’ diyelim. Peki, sürekli olarak ayrımcılığa uğrayan, aşağılanan farklı muameleye maruz kalan bu insanların bir habere nasıl konu olduğuna, o haberlerin diline hiç dikkat ediyor muyuz?
Doğan Haber Ajansı bir okul müdürünün otomobil içerisinde polisler tarafından ‘uygunsuz’ oldukları gerekçesiyle yakalanmasını ve haklarında dava açılmasını “Oral seks yaparken yakalandılar” başlığıyla servis etti. Habere konu olan iki erişkin bireyin kimliğini, yaşadıkları yerden mesleklerine, kaç yaşında olduklarından isimlerinin baş harflerine kadar tüm detaylarıyla aktararak her iki bireyin de ifşa edilmesi tepkilere yol açtı.
Haberin sunumu
Lambada İstanbul, sosyal medyada nefret etme sesimizi duy başlığıyla aralarında Milliyet’in de olduğu bazı gazeteleri özür dilemeye çağırdı.
Oysa Milliyet haberi kullanmadı. Milliyet’in internet sitesinde ise “Okul müdürüne ‘hayasızca hareket’ davası” başlıklarıyla yayımlandı.
Nefret söylemi
LGBTİ Dayanışma Derneği haberde adı geçen kişilerin hedef gösterildiği ve temel medya/habercilik etiği ilkelerinin çiğnendiği iddiasıyla bir açıklama gönderdi. Açıklamaya göre; TCK’nın “hayâsızca hareketler” konulu 225. maddesinde “erkek erkeğe” şeklinde bir ifade yok. “Erkek erkeğe hayâsızca hareketlerde bulunma” diye bir suçtan yargılanacaklarını söylemek, Türkiye’de suç olmayan eşcinselliği sanki bir suçmuş gibi sunmak nefret söylemi olarak değerlendiriyor.
Benzer tepkiler Twetter ve Facebook üzerinden de sürdürüldü. Gazeteci Michelle Demishevich “Nefret söylemi medyada nefret suçlarına zemin hazırlar bunu bilmiyor musunuz? Medya ne zaman transfobik haber yapsa biz bir eksiliyoruz. Bütün gayretim bunun önüne geçmek” diyor.
Kimliklerin deşifresi
Hiçbir olay insanların onurlarını yok sayarak, hakları gasp edilerek, hedef göstererek bir başka felakete yol açabilecek tehlikeli bir şekilde kaleme alınmaz. Doğan Haber Ajansı’nın bu tür haberleri servis ederken kişilerin kimliğini deşifre etmemesi gerektiğine inanıyorum.
Ancak neyin haber olup olmaması ise yazı işlerinin tasarrufundadır. Bir okul müdürü okula çok yakın bir mesafede olduğu iddia edilen aracın içerisinde mesai dağılımında kendi özel aracında bile olsa, dışarıdan görülebilecek şekilde özel ilişki yaşıyorsa bu elbette haberdir. Bu durum ahlaki açıdan değerlendirilebilecek konu olduğu için değil, bu aynı zamanda çocuklarını güvenilirliğini yitirmiş kurumlara teslim edip etmediği endişesini taşıyan ailelerin doğru bilgiye ulaşma hakkı nedeniyle de haberdir. Bunun eşcinsel olup olmamakla da ilgisi yoktur. Ayrıca ortada açılmış bir dava var.
Evet TCK’da ‘erkek erkeğe’ demez ama ‘alenen cinsel ilişkide bulunan veya teşhircilik yapan kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır’ der. İdari yönden de meslekten atılmayı gerektiren bir nedendir. Dolayısıyla elbette bu tür haberler verilebilir ama kimlikleri deşifre etmeden, ‘erkek erkeğe’ deme gereği duymadan, hedef göstermeden, nefret suçu işlemeden de verilebilirdi.
Üstelik AB’nin 2014 yılı Türkiye İlerleme raporunda LGBTİ bireylerine karşı işlenen suçların cezasız kaldığı, nefret cinayetlerinin faillerinin ceza indirimlerinden yararlandığı, cinsel yönelimi nedeniyle işten atıldığı ayrımcılığa karşı hiçbir yasal ve politik korumanın olmadığı göz önüne alınırsa bu tür haberlere neden hassasiyet göstermemiz gerektiği de daha iyi anlaşılabilir.
CUMHURİYET’E SALDIRMAK!
İnsan haklarını, düşünce ve ifade özgürlüğünü benimseyememiş toplumlar da eleştiri kültüründen söz etmek mümkün değildir. Böyle toplumlar da şiddet her zaman bir yol ve yöntem olarak karşımıza çıkıyor. Cumhuriyet gazetesinin neredeyse bütün dünyanın okuduğu Charlie Hebdo mizah dergisinden dört sayfa seçki yapmasını beğenmeyebilirsiniz, iki yazarının derginin kapağını köşesinde yayımlamasını eleştirebilir hatta yargıya taşıyabilirsiniz ama bu insanları ölümle tehdit edemezsiniz. Gazeteye saldıramazsınız. Bu şiddettir. Şiddete destek vermek, nefret suçunu meşrulaştırılmaktan öteye gitmez. Meslektaşları olarak bu saldırıyı kınıyoruz.
Belma Akçura - Milliyet
http://www.milliyet.com.tr/ahlaki-degil-diye-desifre-edemeyiz-/gundem/ydetay/2000523/default.htm
Bir toplumun kabullenemediği, yok saydığı ama giderek büyüyen bir sorunu medyanın görmemesi mümkün mü? ‘Gördük’ diyelim. Peki, sürekli olarak ayrımcılığa uğrayan, aşağılanan farklı muameleye maruz kalan bu insanların bir habere nasıl konu olduğuna, o haberlerin diline hiç dikkat ediyor muyuz?
Doğan Haber Ajansı bir okul müdürünün otomobil içerisinde polisler tarafından ‘uygunsuz’ oldukları gerekçesiyle yakalanmasını ve haklarında dava açılmasını “Oral seks yaparken yakalandılar” başlığıyla servis etti. Habere konu olan iki erişkin bireyin kimliğini, yaşadıkları yerden mesleklerine, kaç yaşında olduklarından isimlerinin baş harflerine kadar tüm detaylarıyla aktararak her iki bireyin de ifşa edilmesi tepkilere yol açtı.
Haberin sunumu
Lambada İstanbul, sosyal medyada nefret etme sesimizi duy başlığıyla aralarında Milliyet’in de olduğu bazı gazeteleri özür dilemeye çağırdı.
Oysa Milliyet haberi kullanmadı. Milliyet’in internet sitesinde ise “Okul müdürüne ‘hayasızca hareket’ davası” başlıklarıyla yayımlandı.
Nefret söylemi
LGBTİ Dayanışma Derneği haberde adı geçen kişilerin hedef gösterildiği ve temel medya/habercilik etiği ilkelerinin çiğnendiği iddiasıyla bir açıklama gönderdi. Açıklamaya göre; TCK’nın “hayâsızca hareketler” konulu 225. maddesinde “erkek erkeğe” şeklinde bir ifade yok. “Erkek erkeğe hayâsızca hareketlerde bulunma” diye bir suçtan yargılanacaklarını söylemek, Türkiye’de suç olmayan eşcinselliği sanki bir suçmuş gibi sunmak nefret söylemi olarak değerlendiriyor.
Benzer tepkiler Twetter ve Facebook üzerinden de sürdürüldü. Gazeteci Michelle Demishevich “Nefret söylemi medyada nefret suçlarına zemin hazırlar bunu bilmiyor musunuz? Medya ne zaman transfobik haber yapsa biz bir eksiliyoruz. Bütün gayretim bunun önüne geçmek” diyor.
Kimliklerin deşifresi
Hiçbir olay insanların onurlarını yok sayarak, hakları gasp edilerek, hedef göstererek bir başka felakete yol açabilecek tehlikeli bir şekilde kaleme alınmaz. Doğan Haber Ajansı’nın bu tür haberleri servis ederken kişilerin kimliğini deşifre etmemesi gerektiğine inanıyorum.
Ancak neyin haber olup olmaması ise yazı işlerinin tasarrufundadır. Bir okul müdürü okula çok yakın bir mesafede olduğu iddia edilen aracın içerisinde mesai dağılımında kendi özel aracında bile olsa, dışarıdan görülebilecek şekilde özel ilişki yaşıyorsa bu elbette haberdir. Bu durum ahlaki açıdan değerlendirilebilecek konu olduğu için değil, bu aynı zamanda çocuklarını güvenilirliğini yitirmiş kurumlara teslim edip etmediği endişesini taşıyan ailelerin doğru bilgiye ulaşma hakkı nedeniyle de haberdir. Bunun eşcinsel olup olmamakla da ilgisi yoktur. Ayrıca ortada açılmış bir dava var.
Evet TCK’da ‘erkek erkeğe’ demez ama ‘alenen cinsel ilişkide bulunan veya teşhircilik yapan kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır’ der. İdari yönden de meslekten atılmayı gerektiren bir nedendir. Dolayısıyla elbette bu tür haberler verilebilir ama kimlikleri deşifre etmeden, ‘erkek erkeğe’ deme gereği duymadan, hedef göstermeden, nefret suçu işlemeden de verilebilirdi.
Üstelik AB’nin 2014 yılı Türkiye İlerleme raporunda LGBTİ bireylerine karşı işlenen suçların cezasız kaldığı, nefret cinayetlerinin faillerinin ceza indirimlerinden yararlandığı, cinsel yönelimi nedeniyle işten atıldığı ayrımcılığa karşı hiçbir yasal ve politik korumanın olmadığı göz önüne alınırsa bu tür haberlere neden hassasiyet göstermemiz gerektiği de daha iyi anlaşılabilir.
CUMHURİYET’E SALDIRMAK!
İnsan haklarını, düşünce ve ifade özgürlüğünü benimseyememiş toplumlar da eleştiri kültüründen söz etmek mümkün değildir. Böyle toplumlar da şiddet her zaman bir yol ve yöntem olarak karşımıza çıkıyor. Cumhuriyet gazetesinin neredeyse bütün dünyanın okuduğu Charlie Hebdo mizah dergisinden dört sayfa seçki yapmasını beğenmeyebilirsiniz, iki yazarının derginin kapağını köşesinde yayımlamasını eleştirebilir hatta yargıya taşıyabilirsiniz ama bu insanları ölümle tehdit edemezsiniz. Gazeteye saldıramazsınız. Bu şiddettir. Şiddete destek vermek, nefret suçunu meşrulaştırılmaktan öteye gitmez. Meslektaşları olarak bu saldırıyı kınıyoruz.
Belma Akçura - Milliyet
http://www.milliyet.com.tr/ahlaki-degil-diye-desifre-edemeyiz-/gundem/ydetay/2000523/default.htm